මානව පරිණාමයේ මුල් අවධියේ පටන් මිනිසා විසින් කලින් කලට මුහුණ දෙන අත්දැකීම් මත පරිසරයේ යම් යම් දේ පිළිබඳව, ඒවායේ හැසිරීම පිළිබඳව යම් යම් කරුණු කාරණා උකහාගැනුනි. ඔවුන් එම කරුණු තම වර්ගයා අතරේ හුවමාරු කරගත්තෝය. එය ඔවුනට සමුහයක් ලෙස යම් යම් අරමුණු මුදුන්පත් කරගැනීමේ දී පිටිවහලක් විය. ඔවුන් එතනින් නැවතුනේ නැත. තම ඉදිරි පරම්පරාවේ පැවැත්ම තකා තම දරුවන්ට තමන් ඉගෙනගත් දෑ ඉගැන්වුවෝය. එලෙස පෙර පරම්පරාවෙන් ලැබුණු දේ ත් තම පරම්පරාව අත්විඳි දේ ත් ඉදිරි පරම්පරාවට ලැබීමට සැලස්වූවෝය.
උදාහරණයක් ගෙන මෙලෙස විස්තර කරමු. මුල් අවධියේ මිනිසා ආහාර සඳහා දඩයම් සොයා වනයේ ඇවිදින විට ඉදිරියෙන් යන පුද්ගලයා නවාගෙන යන අතු රිකිලි පසු පස එන පුද්ගලයාගේ ශරීරයේ ගැටී තුවාල සිදුවුනි. එදා ඔවුන් නැවුණු අතු නැවත දිගහැරිමේදී ශරීරයේ වැදුනොත් අනතුරක් වන බව ඉගෙනගත්තෝය. තම සගයන්ට, දරුවන්ට එයින් ආරක්ෂාවන ලෙස ඉගැන්වුවෝය. කාලයත් සමග නැවුණු අතු වල යම් ශක්තියක් ඇති බව ඔවුන් අවබෝධ කරගත්තේය. එම දැනුම යොදාගෙන ඔවුන් ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන අරමුණ වන ආහාර සඳහා දඩයම් සොයාගැනීමේ පහසුව තකා දුන්න වැනි ආයුධ නිර්මාණය කලෝය. එයින් නැවතුනේද නැත. ද්‍රව්‍ය වල ගැබ්වෙන එම ශක්ති හඳුනාගෙන හඳුනාගෙන ඒවායින් විවිධ විවිධ දෑ තැනුවෝය. තම කටයුතු පහසු කරගන්නා තත්වයකට එම දැනුම තාක්ෂණයක් ලෙස දියුණු කලෝය. අද වන විට ඒකක වශයෙන් ගණනය කිරීම් කර ශක්තිය භාවිතා කරන තත්වයට දියුණුවුයේ මුල් අවධියේ මිනිසා තමන් ඉගෙනගත් දේ ඉදිරි පරම්පරාවට දායාද කල නිසාවෙනි.
තාක්ෂනය, උපකරණ පමණක්ම නොවේ කලාව, සංස්කෘතිය හා දේශපාලනය ද දැනුම, අධ්‍යාපනය මතින් ගොඩනැගුනු ඒවාය. ප්‍රදේශයෙන් ප්‍රදේශයට ලැබෙන අත්දැකීම් වෙනස් වනවා සේම උකහාගන්නා දැනුම ද වෙනස් වේ. විවිධ ප්‍රදේශ වල කලාව, සංස්කෘතිය හා දේශපාලනය එකිනෙකට වෙනස් වන්නේද මේ නිසාවෙන්ම ය.
අයිසැක් නිවුටන්ට පෙර කිසිවෙකුවත් ගණිතය, විද්‍යාව පිලිබඳ න්‍යායයන් ගොඩ නැගුවේ නැතිනම් ගුරුත්වාකර්ෂණය පිලිබඳ න්‍යායය නිවුටන්ට ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැක. එහිදී නිවුටන් සැලකිය යුතු කාර්ය භාර්යයක් සිදුකල ඇතත් පෙර ගොඩ නැගුනු දැනුම නොතිබුනේනම් ඔහුට එය සිදුකල නොහැකි බව අප කාටත් ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කාරණයකි. එනම් දැනුමට තනි අයිතිකාරයෝ නැත. දැනුම ගොඩනැගෙන්නේ මුළු මහත් සමාජයයක් මතිනි. එනම් එහි අයිතිය ඇත්තේ ද සමාජයටමයි.
අධ්‍යාපන ක්‍රමය ගොඩනැගුනේ මෙසේය. සමාජය මතින්ය. අධ්‍යාපනය ලබා දීමේ අරමුණ වූයේ සමාජය විසින් ඉගෙන ගත දෑ සමාජයේම ප්‍රගමනය වෙනුවෙන් යෙදවීමයි. අධ්‍යාපනය ලබා දීම ආයෝජනයකි. එහි ප්‍රතිපල සමස්ත ජනයාටමයි.
අධ්‍යාපනය ගොඩ නැගුනේ සමාජය මතින් නම් අධ්‍යාපනයේ අයිතිය ඇත්තේ සමාජයට නම් අධ්‍යාපනයේ අරමුණ සමාජ ප්‍රගමනය නම් අපට ඔබෙන් අසන්නට ඇත්තේ මෙපමණකි. එනම්, අධ්‍යාපනය විකුනන්නේ කෙසේද? විකිණීමේ අයිතිය ඇත්තේ කාටද? අධ්‍යාපනය විකිණීම හරහා අධ්‍යාපනයේ අරමුණු ඉටුවේ ද?
මෙහි දී ඔබ කාටත් ඒත්තු ගැන්වෙන කාරණය නම් අධ්‍යාපනය යනු අලෙවි භාණ්ඩයක් නොවන බවය. විකිණීම හරහා අධ්‍යාපනයේ සමාජයමය කාර්යභාරය ද ඉටු නොවෙන බව ඔබට හොඳින්ම ඒත්තු ගැන්වෙනු ඇත.
මෙපනක් ඒත්තු ගැන්වූවාට ප්‍රමාණවත් නොවන බව ද දනිමු. මුදලට ශරීර අවයව පවා විකුණන තරම් ප්‍රාථමික තත්වයකට ඇද වැටී ඇති සමාජය අධ්‍යාපනය විකිණීම පිළිබඳව මුනිවත රැකීම පිළිබඳව අපි පුදුම නොවෙමු. නමුත් අධ්‍යාපනය ලැබීමේ අයිතිය සිමාකිරිම හරහා සමාජය මීටත් වඩා පරිහානියට පත්වන බව හොඳින්ම දනිමු. එය සිදුවනු දැක දැක නිහඬව සිටීමට තරම් අපි නිවට නොවෙමු.
අපගේ අරගලය පෞද්ගලික උපාධි කඩවලට තම සේසතම වියදම් කර තමන්ගේ සමාජ පන්තිය ඉහලට ගැනීමට වෙර දරන අපගේම සහෝදරයින්ට එරෙහිව නොවේ. අධ්‍යාපන කප්පාදු ක්‍රම හරහා ඔවුන්ගේ අයිතිය උදුරාගන්නා පාලකයාට එරෙහිවයි. මුදල් බලයෙන් සියල්ල තමා සතු කරගන්නට මාන බලන ධනපතියාට එරෙහිවයි.
පිරිසක් ධනය එක්රැස් කිරීමේ අරමුණින් අධ්‍යාපනය වෙළඳ භාණ්ඩයක් කරමින් සිටින්නෝය.
තවත් පිරිසක් තම ධන බලය උපයෝගී කරගනිමින් මුදල් වලට සුසුදුකම් මිලදී ගන්නෝය.
පාලකයා තමා මත ඇති වගකීමෙන් නිදහස් වීමට ඒවාට රුකුල් දෙන්නෝය.
විය යුත්තේ විකිණීම නොවේ.
සරසවි බඳවා ගැනීම් ඉහල දැමීමයි.
අධ්‍යාපනයට වෙන් කරන ප්‍රතිපාදන ඉහල දැමීමයි.
රටට ගැලපෙන ආර්ථික ක්‍රමයක් සමග සමගාමිව අධ්‍යාපන ක්‍රමය විධිමත් කිරීමයි.
සොයුරනි,
ධනපතියාගේත් පාලකයාගේත් අධ්‍යාපනය විකුණන ප්‍රතිපත්තියට එරෙහිව පෙළ ගැහෙමු!
සැමගේ අධ්‍යාපන අයිතිය වෙනුවෙන් හඬ නගමු!
පාලකයිනි,
අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය නවතනු!
අධ්‍යාපනයේ සම අයිතිය සුරකින අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තියක් ගෙනෙනු!
දුෂාන් පසිඳු තිවංක,
ලේකම්,
ඉංජිනේරු පීඨ ශිෂ්‍ය සංගමය,
මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලය.
